dinsdag 4 januari 2011

Gut feeling bestaat niet. En dat is maar goed ook.

Gut feeling. Nogal wat reclamecreatieven beroepen zich erop. Wat is het? Intuïtie? Een aangeboren eigenschap? Het is, wat in onderwijskringen wel eens 'onbewust bekwaam' wordt genoemd. Je hebt er geen idee van hoe het zo gekomen is, maar je weet gewoon wat goed is en wat volkomen verkeerd. En je hebt negen van de tien keer gelijk.

Reclamecreatieven verdienen er hun geld mee, veel geld. En ze zijn het dubbel en dwars waard, totdat op een zeker moment de gut wel van alles voelt, maar het scoringspercentage begint af te nemen. Heel langzaam raak je out of tune met de maatschappij, de consumenten en de manier waarop die met elkaar communiceren.

En zonder het te weten, weet je 'het' op en dag niet meer. Je bent 'onbewust onbekwaam'. Je gaat freelancen, belandt in de B-categorie, zakt af naar de provincie, wordt zuur, debiteert oude waarheden alsof ze in steen gebikt staan, kortom, tijd voor een ander vak. Maar dat doe je niet. Je komt keurig ingedronken op de vernissage van het ADCN Jaarboek. Je slaat eens op wat schouders van oude bekenden die net als jij de weg kwijt zijn. Doet stoer over vroeger. En wankelt naar huis. Weg gut feeling! Hallo kut gevoel.

Je bent de enige niet. Het gebeurt de besten. Daarom zit Ilja Gort in de wijn, schrijft Kramp thrillers, beraadt Ubachs zich op zijn toekomst en werkt Koopal aan een film. Dat kan, je kunt iets anders gaan doen. En misschien is dat maar het beste. Maar zou je niet weer terug in het spoor kunnen komen? Waarom niet? Gut feeling is geen deus ex machina, het is geen godgegeven wonder. Het is niets meer en niets minder dan het resultaat van jarenlang sponzen, het diploma van de universiteit van het leven. De optelsom van je opvoeding, je al dan niet afgemaakte opleidingen en alle communicatieskills die daar bij horen. Je hebt een dijk van een opleiding gehad. Het voelde alleen niet zo.

Nu is het de vraag of je de hartenklop van de tijd kunt bijhouden. Geen idee. Maar wil je een serieuze kans maken, dan moet je daar net zo'n intensieve opleiding tegenaan gooien als toen, voor je lamp na lamp won. Een cursusje hier en een lezinkje daar helpt je niet verder. Het geeft je hoogstens het pijnlijke besef dat je inderdaad de weg kwijt bent ('bewust onbekwaam' heet dat).

Neen. Hier is totale overgave nodig. De overgave die je bezat in de eerste twintig jaar van je leven. Dus  sponzen, lezen, voelen, kijken, praten, zoeken en verwonderen. Dat gaat helaas niet meer onbewust en in de flow van je leven. Het vergt energie en vasthoudendheid. Eerst heb je er nog een spiekbriefje bij nodig ('bewust bekwaam'). Maar het resultaat zou zo maar eens kunnen zijn dat je weer net als vroeger weet wat goed is en wat volkomen verkeerd.