zondag 30 mei 2010

'The years from 1989 to 2009 were consumed by locusts.'


Judt houdt een bevlogen en goed beargumenteerd betoog waarin hij zich afzet tegen de onstilbare honger van het klepto-kapitalisme en een lans breekt voor de sociaal democratie. In zijn ogen de enige politieke stroming die ons fair door deze onzekere tijden kan loodsen. De kiem van de in ongerede geraakte maatschappij, en dan doelt hij met name op de VS en GB, is de grote en schrijnende (inkomens)ongelijkheid die is ontstaan door de theologie van de vrije markt: het neo-liberalisme van Milton Friedman en de zijnen. Die inkomensongelijkheid heeft een maatschappij gecreĆ«erd waarin enkelen profiteren en de meerderheid inlevert. Hij laat overtuigend zien dat die inkomensongelijkheid aan de onderkant van de samenleving zorgt voor een afname van de sociale mobiliteit, een toename van de criminaliteit en een verslechtering van de volksgezondheid. 

Gewapend met het gedachtengoed van 19e en 20e eeuwse politieke denkers, schetst Judt een rechtvaardigere wereld. Maar vooral geeft hij de lezer munitie tegen de mathematische gelijkhebberigheid Chicago-econometristen. Zijn argumentaties geven te denken en ontmantelen de vrije markt automatismen van het Thatcher, Major, Blair, Reagan, Bush, Clinton, Bush tijdperk. 'Ill fares the land' is geen handleiding, geen 'how to' boek. Judt geeft ons de taal en de argumentatie om belangrijke politieke vragen opnieuw te stellen: Wat is het gevolg van deze wetgeving, van deze maatregel? Is het eerlijk? Is het goed? Is het rechtvaardig? Welke bijdrage levert het aan een betere samenleving? Volgens Judt zijn we het ons als burgers van een vrije samenleving verplicht deze vragen te stellen. Maar, voegt hij er aan toe, "Philosophers, it was famously observed, have hitherto only interpreted the world in various ways; the point is to change it." Daarmee is 'Ill fares the land' ook een activistisch boek.
Lezen als je het gevoel hebt dat het neo liberalisme net iets minder zegenrijk is, als Blair en Bush ons deden geloven.